- kapak fotoğrafı
- Índice
- Filistinli Esirlere Yönelik Medya Politikaları
- Estrutura política e o conteúdo de mídia para cobrir a questão dos prisioneiros
- Gündelik Akışta ve Yaşanan Hadiseler Sırasında Medya Haberlerinin Yoğunluğu
- Esirlerin Açlık Grevi Haberleri Üzerine Medya Politikaları
- Medyanın Esirleri Farklı Açılardan Ele Alması
- Filistinli Esirlerin Uluslararası Hukuk ve İnsan Hakları Açısından Değerlendirilmesi
- Haber Kaynağı Kullanım Politikası ve Esirlerin Bilgilerine Erişme
- Esirler Konusunda İsrail Haber Kaynaklarının Kullanımı
- Esirlerle İlgili Haber Yapılırken Kullanılan Medya Söylem ve İfadelerinin İncelenmesi
- Esirlere Yönelik Görsel İçerik Üretimi ve Medya Politikaları
- Aktif Olarak Esirleri Destekleyen Kampanyaların Başlatılması
- Açıklama
Índice
Esirler Meselesini Gündeme Getirmek için Gereken Medya Çerçevesi ve İçerik
Politikası
Gündelik Akışta ve Yaşanan Hadiseler Sırasında Medya Haberlerinin
Yoğunluğu
Esirlerin Açlık Grevi Haberleri Üzerine Medya Politikaları 8 Medyanın Esirleri Farklı Açılardan Ele Alması
Filistinli Esirlerin Uluslararası Hukuk ve İnsan Hakları Açısından Değerlendirilmesi
Haber Kaynağı Kullanım Politikası ve Esirlerin Bilgilerine Erişme
Esirler Konusunda İsrail Haber Kaynaklarının Kullanımı
Esirlerle İlgili Haber Yapılırken Kullanılan Medya Söylem ve İfadelerinin
İncelenmesi
Esirlere Yönelik Görsel İçerik Üretimi ve Medya Politikaları
Aktif Olarak Esirleri Destekleyen Kampanyaların Başlatılması ve Bunların
Haberlere Yansıması
Filistinli Esirlere Yönelik Medya Politikaları
İsrail Hapishanelerindeki Filistinliler Hakkında Gazeteciler ve Medya Kuruluşlarına Yönelik Hazırlanmış El Kitabı
Estrutura política e o conteúdo de mídia para cobrir a questão dos prisioneiros
Bu çalışma, Filistinli esirlerle ilgili konuların ele alınmasına yönelik en iyi uygulamaları, medya çerçevelerini ve politikaları sunmaktadır. Bu politikaların çoğu müteakip bölümlerde ayrı ayrı ele alınacak olsa da en önemli başlıklar şu şekildedir:
- Filistinli esirler meselesine önem gösterilmeli ve bunun için
kamusal alanda, geniş medya kuruluş ve platformları vasıtasıyla
yeterli alan ayrılmalıdır. Bu bağlamda geleneksel, dijital ve sosyal
medya kullanılabilecek medya platformları arasındadır. Esirlerle
ilgili haberleri yayan, yayınlayan ve ne engellenebilen ne de
kapatılabilen medya platformları oluşturmak ve devamlı olarak
bu çalışmaları tanıtmak çok büyük önem taşımaktadır. Filistinli
esirlerin içinde bulundukları durum, uluslararası kitleye uygun bir
dilde uyarlanmalıdır; böylece bir etkileşim söz konusu olabilecektir.
Bu uyarlama yapılırken, her izleyicinin kültürü, değerleri ve en
önemlisi küresel söylem; dolayısıyla da eldeki meseleyi etkileyen
sınırlandırmalar göz önünde bulundurulmalıdır. - Esirlerin içinde bulunduğu durum insani açıdan yansıtılmalı ve
etkileşim kurulması için durumun insani yönüne ışık tutulmalıdır.
Bu meselenin diğer büyük stratejik noktalarla yakından alakalı
olduğu ve Filistin meselesi için merkezi bir öneme sahip olduğu
düşünüldüğünde, esirlerin durumu ve şartlarına tam olarak
değinmenin önemi görülebilir. Meselenin insani gerçekliği,
rakamlar ve istatistiklerin ya da kalıplaşmış sembollerin arkasında
ikinci planda kalmamalıdır. Dahası, esirlerin mücadelesini haber
yaparken İsrail işgalinin ifade ve bilgi edinme özgürlüğünü
bastırmak isteyen haber yasaklarından etkilenilmemelidir. Bunun
için başkalarının göremediği bu insanlık gerçeğinin şahitleri olarak
kabul edilen eski esirlerin ifadeleri vurgulandığı kadar, esirin
çektiği acıyı, feda ettiklerini, haklarını, hislerini, çevresini, ailesini
tanımlayıp sunmaya da öncelik vermek gerekmektedir. Eski esirler,
Filistin meselesinin fiili temsilcileri ve sözcüleridir. - Filistinli esirlerle ilgili “haber ve bilgi kaynakları” ile ilgilenirken,
sağlama ve doğrulama metotlarına özenle bağlı kalınmalı ve bu
bilginin gerçekliğine ve belgelendirilmesinin önemine dikkat
edilmelidir. Tutuklama ve gözaltına alma olaylarının arkasında
İsrail işgalinin olduğu ve durumları ve bilgi akışını kontrol ettiği
düşünüldüğünde, bu mecburi bir adımdır. - Esirlerin sorunları uzmanlığa ve ilgili medya kuruluşlarının
konumuna dayanarak ele alınmalı ve bilgiler objektif ve önyargısız
sunulmalıdır. Bu, Filistin meselesi için farklı alanlarda, siyaset, sanat,
edebiyat gibi faaliyetlerle meşgul olmanın yanı sıra, etkili bir şekilde
daha iyi ve daha hukuki bir varlık oluşturmak için gereklidir. Farklı
takipçilerle etkileşime geçmek ve onlarla kendi dillerinde, kendi
kültürlerinde ve kendi bağlamlarında konuşmak gerekmektedir.
Medya kuruluşları ve medyatik kişiler, izleyicilerin esirlerin durumları
hakkında güncel bilgiye ulaşmalarını sağlamaya çalışmalıdır; işgal
devleti İsrail tarafından getirilen yayın yasağı politikasına rağmen,
ilgili gelişmeler ve elde edilen bilgiler iletilmeye devam edilmelidir. - Filistinli esirlere ışık tutan ifadelerin alınmasında medya ve basının
rolü artırılmalıdır. Böylece gazeteciler ve haber kuruluşları resmi
yetkilileri, tanınmış kişileri, ülke temsilcilerini ve kurumları, esirlerle
ilgili konularda sorgulama imkanı kazanır. Bir diğer alternatif olarak,
yorum veya alıntı talep ederek veya televizyonda konuk ederek
fikir ve görüşlerini ifade etmeleri sağlanabilir. - Filistinli esirlerin içinde bulunduğu koşulları açığa çıkaran ince
detaylardan ve haber kaynaklarından tam anlamıyla yararlanarak
ve bu olanakları azami seviyede kullanarak haber yasaklarına karşı
durulmalıdır. Kuşkusuz bu konu ciddi ölçüde detay ve pek çok
haber niteliği taşıyan hikayeyi barındırmaktadır; hem Filistinlilerin
cezalandırılması ve hapsedilmesinin hem de toplumsal hasarın
geniş kapsamlı boyutunun ve esir oldukları süre boyunca esirlerin ve
ailelerinin çektiği çilenin hikayeleri ve detayları buna dahildir. Bunun
için kullanılan bilgi akışında, canlı hikaye anlatımı metotlarından,
fotoğraflardan, illüstrasyonlardan ve videolardan faydalanılmalıdır.
Sadece rakamsal verilerle insan hikayeleri işlenmemelidir. Bu
meselede kamuoyunu güçlü bir şekilde harekete geçiren şey, insan
unsurudur. - Esirler konusu tek bir medya yöntemi kullanımıyla geçiştirilmemesi
gereken bir meseledir, bu sebeple haber yapmak için bir takım
model ve süreçler kullanılmalıdır. Örneğin, haber bültenleri,
araştırmalar, görüşmeler, hikayeler, makaleler, görsel araçlar, veri
grafikleri, röportajlar, karikatürler vb. hazırlanmalıdır. Burada en
önemli nokta, esirler ve ailelerinin yüzleştiği problemlere çözüm
odaklı ve açıklayıcı habercilik yöntemi ile yaklaşarak İsrail işgalinin,
esirlere yönelik yürüttüğü hak ihlallerinin devam eden gizliliğini
garanti altına almak için saklamaya ve yasaklamaya çalıştığı
gerçeklerin, detay ve boyutların ortaya çıkması için araştırmalara
ve belgelere müracaat etmektir. Bu metot ve modeller medya ve
kamuoyunu konuya dahil etmek adına oldukça önemlidir. - Gerek duyulduğunda, esirler meselesi dolaylı bir şekilde ele
alınmalıdır. Medyanın meseleyi doğrudan ya da dolaylı olarak
ele alması için çeşitli yollar olmalıdır. Bu da konunun haberlerin
ve medya faaliyetlerinin arasına dolaylı bir şekilde sokulmasıyla
başarılabilir. Haberlerin illaki esirler meselesiyle ilintili olması
gerekmez. Sanat, sinema, edebiyat ve roman yapımlarında olduğu
gibi “hapishane edebiyatına” ışık tutularak bu amaca ulaşmak
mümkündür. Esirlerin edebi çalışmalarını ve sanatsal eserlerini
tanıtmak ya da onların hikayelerini anlatmak da buna dahildir.
Tüm bunlar sayesinde, daha önce ulaşılamamış olan izleyicilerle
bir etkileşim kurulmasına katkı sağlanacak ve esirlerin varlık ve
kimliklerinin insani boyutu ve sembolizmi de etkili bir şekilde
vurgulanacaktır. - Binlerce Filistinlinin İsrail hapishanelerinde tutulmasının,
Filistin direnişinde tutuklanan tek bir İsrailli asker kadar ilgi
çekmeyebileceğini göz önünde bulundurarak, tutuklanmış İsrailli
askerlere karşın Filistinli esirler meselesini haber yaparken bir
denge kurulmalıdır. Bu sebeple esirlerin çektiği sıkıntıların boyutu
hakkında haber yapılırken Filistinli esirlerin çektikleri sıkıntının
sebebiyle İsrailli askerlerin çektikleri sıkıntının sebebi arasında bir
bağlantı kurulmalıdır. Bu durum İsrail yüzünden gerçekleşmektedir
ve masumları bombalayıp öldürdüklerinde direniş tarafından
yakalananların çektiği sıkıntı da buna dahildir. - Bu konuyla ilgilenirken, klasik medya yaklaşımından kaçınılmalı
ve bunun yerine tutukluluk davalarının duygusal boyutları
paylaşılarak meseleye yeni bir açıyla yaklaşılmalıdır. İzleyicilerin,
medya uzmanlarının ve gazetecilerin esirler ve tutuklamalar
hakkındaki haberlere alışkın oldukları düşünüldüğünde bu daha da
mühimdir. Bu haberler dikkatleri, başka bir ortamda olsa seyircilerin
ilgisini çekebilecek detay ve ayrıntılardan başka yöne çekmektedir.
Dolayısıyla, Filistinli esirler sorununun anlaşılması ve yeniden teşhis
edilmesi için bu sorunun ayrıntılarına farklı açılardan (siyasi, hukuki,
kamusal ve gazetecilik) yaklaşılabilen, odaklanılabilen ve gündeme
getirilebilen pek çok konu başlığı düşünülmelidir. Bunu başarmak
için haber içeriğinin tekdüzeliği bozulmalı, yerleşik kalıplar
kullanılmamalı ve esirler meselesi rutin takip ve haber kalıplarına
indirgenmemelidir. Bu çaba, farklı açılardan ve farklı ve en son
teknoloji medya formları içinden yeni haber içeriği üretmeye kadar
uzanmalıdır. Medya için bir diğer önemli nokta ise esirler meselesi
hakkındaki birikmiş haberlerin takibini iyi yapmak ve tutuklular
sorununa olan dönemsel ilginin tezahürlerine boyun eğmekten
kaçınmaktır. - Konu içeriğine dikkat edilmeli ve olaylar, gelişmeler ve meseleye
ilişkin mevzular hakkındaki arka plan bilgileri habere dahil
edilmelidir. Böylece hedef izleyici kitlenin konuyu daha iyi anlaması
ve meselenin boyutları ve koşullarıyla daha iyi etkileşime geçmesi
mümkün olacaktır. İçerik için tutuklama ve koşullara bakmak da
önemlidir. İşgal devleti İsrail, Filistinlilerin direnişine bir cevap
olarak ve direnişin esasında işgalin, saldırılarının ve vahşiliğinin
doğal bir sonucu olduğu gerçeğini göz ardı ederek, büyük çapta
tutuklama kampanyaları yapmaya alışık olduğu unutulmamalıdır.
Gündelik Akışta ve Yaşanan Hadiseler Sırasında Medya Haberlerinin Yoğunluğu
- Esirler meselesine daimi şekilde odaklanmış bir medya ilgisini korumak gereklidir. Bunun için hedef izleyici kitlenin İsrail’in haber yasakları ve hapishane duvarlarının arkasında neler olduğunu bilme ihtiyacı ve beklentilerini karşılamak amacıyla haberlerde kullanılan medya ve haber kalıplarını çeşitlendirmek ve canlandırmak gereklidir. Ayrıca konu hakkında halkın ilgisi ve görüşleri de toplanmalı ve ortaya çıkarılmalıdır.
- Esir değiş-tokuş anlaşmaları, İsrail hapislerindeki Filistinli tutuklular
meselesini gündeme getirmek için mühim fırsatlardır. Önceki
noktaların yanı sıra, bunu başarmak için İsrail işgaliyle yapılan
herhangi bir takas anlaşmasının, Filistin halkı için ulusal bir
başarıyı temsil ettiği gerçeğine odaklanılabilir. Nitekim bu başarı
da Filistin direnişi sayesindedir. İşte bu yüzden bu anlaşmalarla
serbest bırakılan esirlerin mücadeleleri, deneyimleri, sebatları ve
dayanıklılıklarıyla ilgili hikayeler yayınlayarak, onları ulusal simgeler
olarak sunmaya ihtiyaç vardır. Bu değiş-tokuş anlaşmaları, tüm
dünyada işgal altında bulunan halkların kazanılmış haklarıyla ilgili
benzer anlatılarla ilişkilendirilmelidir. - Filistinli esirler meselesinin medyada etkili bir şekilde yer alması,
tipik bir şekilde gerginliklerin ve hadiselerin dönemleri için
beklenen bir hazır olma haline ve bu konudaki tüm gelişmeleri
takip etmeye sebebiyet verir. Bu durum, ilgili haberleri
hazırlamak için verilen yayınsal önceliklerde ve haber alanında
yansıtılmalıdır. - Esirler meselesine, Filistinlilerin bölgede yaşadığı durum ve
gelişmeleri göz önüne alarak yaklaşmak önemlidir. Örneğin,
protestolarda, grevlerde, gergin dönemlerdeki genel durumda,
diğer faaliyetlerde ve küresel medyanın yoğun bir şekilde
meseleye odaklandığı özel gün ve dönemlerde meselenin insani
ve sosyal yönlerine dikkat çekilmelidir. Bir açıdan meseleye dikkat
çekmek adına her yıl Nisan ayının 17’sinde Filistin Esirler Günü
kutlanmalıdır. Aynı şekilde Dünya Kadınlar Günü münasebetiyle
tutuklu kadınlara, eşlere ve annelere odaklanılmalı ve Çocuk
Bayramı’nda tutuklu çocuklar ve aileleri gündeme getirilmelidir. - Gelişmeler ve yaşanan hadiseleri takip eden süreçte, tutuklular
tarafından yapılan toplu açlık grevinin durma noktasına
gelmesiyle meselenin canlı ve güncel kalmasını sağlamak adına
medyanın ilgisi canlı tutulmalıdır. İlgisizliğin önlenmesi ve
yenilenmiş bir ivme kazanmak adına meseleye halkın katılımı
üzerinden haber sağlamak da oldukça önemlidir. Esir yanlısı
olaylara olan ilginin düşmesinin ardından, gazeteciler ve medya
uzmanları ilgili hikayeye, detaylara ve dosyalara ışık tutmaya
çalışabilirler. Daha açık bir şekilde ifade etmek gerekirse, olaylar
sırasında esirlerle ilgili gelişme ve hadiseleri haber yapmaya
odaklanırken; olayların durulmasının ardından medyanın
önceliği, meselenin farklı açılarına, arka plandaki olaylara,
detaylara ve hikayelere yönelik olmalıdır.
Esirlerin Açlık Grevi Haberleri Üzerine Medya Politikaları
Filistinli esirlerin açlık grevlerinin öncelikli olduğu düşünülürse,
özel bir medya stratejisine ihtiyaç olduğu aşikardır. Parmaklıkların
ardındaki halk dayanışmasını zayıflatmak için Filistinli esir
hareketinden faydalanmak, esirlerin ailelerini manipüle etmek
ve dedikodu ve yalan haberler yaymak İsrail medyasının çıkarları
doğrultusundadır. Bu durum ilgili gelişmeler bağlamında ele alınmalıdır. Açlık grevi yapan tutukluların bazılarının sağlık durumu ya da bir esirin şehit olmasına yol açan belli koşullar üzerinde durulabilir. İsrail hapishanelerindeki açlık grevlerini konu edinirken, aşağıdaki hususları göz önünde bulundurmak oldukça önemlidir:
- Esirlerle dayanışma konusunda büyük adımlar atılmalı ve İsrail
saldırısı yüzünden içinde bulundukları kötü koşullara uluslararası
arenada dikkat çekilmelidir. - Esirlerin açlık grevi yapma amaçlarının altı çizilmeli ve uluslararası
hukukta yer aldığı üzere hakları ve talepleri arasında karşılaştırmalar
yapılmalıdır. - İsrail hapishanelerindeki Filistinli esirlere karşı yapılan çeşitli hak
ihlalleri ve onları açlık grevi yapmaya itmiş olabilecek sebepler
tartışılmalıdır. Hücrelere yapılan ani gece baskınları, tecrit edilme,
ziyaret haklarından mahrum bırakılma gibi zorbalığın ve hak
ihlallerinin altı çizilmelidir. - İşgal devleti kaynaklarının, esirleri ve ailelerini çaresiz hissettirmek
ve onları desteklemek için düzenlenen kampanyaları ve beraberlik
duygusunu etkilemek amacıyla yaydığı yanıltıcı propaganda
mesajlarına karşılık verebilmek çok önemlidir. - Filistinli Esirler Hareketi tarafından düzenlenen bu açlık grevlerinin
tarihçesi üzerinde durulmalı ve haber yapılmalıdır. Dünyada yapılan
diğer açlık grevleriyle bir karşılaştırması yapılmalı ve bu grevlerin
işgale karşı yapılan bir mücadele aracı ve Filistinli tutuklular için bir
hak talebi olduğu vurgulanmalıdır.
Medyanın Esirleri Farklı Açılardan Ele Alması
Esirler meselesi tek bir açıdan ele alınamayacak kadar çok yönlü bir meseledir. Esirler farklı yaşlardan ve farklı mesleklerden olup, işgal altındaki Filistin topraklarının farklı bölgelerinden gelmektedir.
Bu sebeple meselenin medyada temsilinde ince ayrıntılar büyük
önem taşımaktadır ve yayın sırasında bunları dikkate almak şarttır.
Aşağıda sıralanılan örnekler, bu farklı açıları sunmaktadır:
- Uygulamalarına yönelik yasalar çıkaran işgal devleti İsrail‘in, henüz
reşit olmayan gençleri ve çocukları tutuklanması ve esir etmesi - Tamamen demokratik yollarla seçilmiş Filistinli meclis üyelerinin
tutuklanması - İşgal altındaki Kudüs’te düzenlenen tutuklama operasyonlarıyla
tutuklanan, aileleriyle birlikte büyük baskılara maruz kalan ve
şehirlerinden koparılmaya çalışılan Kudüslü esirlerin özel durumu - İsrail hapishanelerinde çocuklu annelerin tutuklanması ve
hapsedilmesi ve bazı durumlarda hamile kadınların hapishanede
zor koşullar altında doğum yapmaya zorlanması - İsrail işgali tarafından Filistinli esirlere uygulanan tıbbi ihmal
politikası ve İsrail sağlık sisteminin, hemşire ve doktorlar da dahil
olmak üzere, bu politikaya taraf olması - Alimlerin, akademisyenlerin ve bilim adamlarının tutuklanması,
tutuklulukları süresince ve serbest kaldıktan sonra yaşadıkları
mücadelelerin vurgulanması - Yaşlı ve hastaların tutuklanması ve temel hizmet ve ihtiyaçlardan
mahrum bırakıldıkları cezaevlerinde çektikleri sıkıntılar - Vatandaşların hiçbir suçlama ya da delil olmaksızın idari gözaltı ve
tutuklamaya tabi tutulmaları - İsrail hapishanelerinde tutuklulara işkence edilmesi ve maruz
kaldıkları fiziksel istismarın teşhir edilmesinin yarattığı etki
Filistinli Esirlerin Uluslararası Hukuk ve İnsan Hakları Açısından Değerlendirilmesi
- İsrail işgal yetkilileri tarafından Filistinlilerin tutuklanması ve cezalandırılması konusunda alınan önlemler, en başta 1948 tarihli Evrensel
İnsan Hakları Beyannamesi olmak üzere 1949 tarihli Cenevre Anlaşması‘nı
ve birçok uluslararası insan hakları kararlarını ihlal etmektedir. - İsrail hapishanelerindeki tutuklular, uluslararası hukukta “savaş esirleri”
olarak kabul edilmektedir. İşgal devleti yıllardır onların “güvenlik esirleri”
olarak adlandırılması için uğraşmakta ve böylece (işgal edici bir güç
olarak) bu kişilere karşı sorumluluk ve mecburiyetlerinden kaçınmayı
ve esirlere yaptıkları hak ihlallerinin savaş suçu olarak sınıflandırılmasını
isteyen uluslararası çabaların önünü kesmeyi amaçlamaktadır. - Burada Filistinli esirlerin insani ve hukuki anlamda en önemli haklarına
dikkat çekmekte fayda vardır. Meseleyi haber yapmak isteyen medya
kuruluşlarının da bunlara özel bir önem vermesi gerekmektedir. İsrail’in
ihlal etmekte olduğu haklar aşağıdaki gibidir:Özgürlük ve haysiyet hakkı İbadet etme ve bu iş için tahsis
edilmiş yerlerde spor yapma hakkıİşkenceye karşı korunma hakkı Hapis süresi bittikten sonra
serbest kalma hakkıEsirlerin savunma, hukuki yardım, avukatlardan tavsiye
alma ve kendilerine karşı
yapılmış suçlamalar hakkında bilgilendirilme hakkısrailliler ve Filistinliler arasında
yapılan her anlaşmanın bir parçası
olarak özgürlüğe ulaşma hakkıAdil olarak yargılanma ve yasal bir şekilde kurulmuş bir mahkemeye
çıkma hakkıCeza çekildikten sonra sürgün
edilmeme ve evlerine dönebilme
hakkıİsrail’in içinde değil de işgal altındaki bölgelerde cezalarını çekme hakkı Mali ihtiyaç ve ödeneklere erişim
hakkıSağlıklı beslenme hakkı Kişisel eşyaların el konulmadan
saklanabilmesi hakkıDış dünyayla iletişim kurma hakkı Hücrelere yapılan baskınlara,
fiziksel şiddete ve göz yaşartıcı
gaza maruz kalmama hakkıLise ve üniversite eğitimine devam etme hakkı Çıplak bırakılarak arama
yapılmaya maruz kalmama hakkıYılda iki kez yeni kıyafet alma hakkı Şehit olmuş tutukluların
naaşlarının ailelerine iade edilme
ve din ve geleneklerine uygun
olarak gömülme hakkıUygun tıbbi tedavi alma ve düzenli kontrollerden geçme hakkı Kilit altında tutulmama ve
suçlularla beraber tecrit edilmeme
hakkıTaleplerinin yerine getirilmesi için açlık grevine devam etme hakkı Ayda iki kere düzenli ziyaret
edilebilme hakkıGüvenlik ve mahremiyet hakkı Temiz hava alabilmek için, cezaevi
avlusunda her gün bir miktar
zaman geçirebilme hakkıAynı yerde tutuklu oldukları durumlarda, diğer aile üyeleriyle
görüşme hakkıYemek hazırlama hakkı
Haber Kaynağı Kullanım Politikası ve Esirlerin Bilgilerine Erişme
Medya, esirler meselesini ele alırken, öncelikle çeşitli yollarla geniş kapsamlı, etraflı ve güvenilir kaynaklara dayanmalıdır. Burada haber kaynaklarının nasıl seçileceğine dair birkaç belirleyici etmen sunulmaktadır:
- Bilgi konusunda mümkün olduğunca güncel Filistin kaynaklarına
başvurulmalı, esirlerin avukatları, aileleri ve müdafaa cemiyeti gibi
birincil kaynaklarla doğrudan iletişim içinde olmaya çalışılmalı ve
olaylar, gerçekler, mahkemeler ve hapishane ve ıslahevlerinden
tahliyeler yakından takip edilmeli ve yerinde inceleme yapılmalıdır. - Profesyonel yetkinlik ve dürüstlükleriyle ve Filistin meselesinin
haklılığına olan inançlarıyla bilinen uzmanlaşmış medya
kuruluşlarından gelen bilgilere ve tanınmış sosyal medya
sayfalarındaki güvenilir kaynaklara başvurulmalıdır. Ancak
bu kaynaklardan gelen bilgiler de süzgeçten geçirilmeli ve
doğruluklarından emin olmak için çeşitli yöntemler kullanmak
ihmal edilmemelidir. - Adam kaçırma, sorgu, mahkeme, tutuklama vb. haberler hakkında
bilgi edinmek için sadece uluslararası haber kaynakları ve büyük
geleneksel haber ajansları ile sınırlı kalınmamalıdır. - Esirler meselesi hakkında Filistin yetkili makam ve mercilerinden,
kamu kuruluş ve komisyonlarından, Filistin’de faal olan hak ve
sivil toplum kuruluşlarından ve Filistinli gruplara bağlı ilgili diğer
kuruluşlardan bilgi edinilmelidir. Aynı zamanda söz konusu bu
kurum ve kuruluşların güvenilirlik, itibar, nitelik ve yetkinlikleri
açısından da dikkatli ve özenli olunmalıdır. - Bağımsız çalışmaları ve çalışmalarını yönlendiren herhangi bir
siyasi yönlendirme olmaması ön koşuluyla, uluslararası kurum ve
kuruluşlardan esirler hakkında bilgi toplanmalıdır. Ayrıca periyodik
olarak yapılan uluslararası toplantılardan (mesela Cenevre merkezli
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi), imkan dahilindeki ilgili
bilgiler alınmalıdır. - Diğer güvenilir kaynaklar arasında esirler meselesiyle ilgilenen ve
bu hususta yaptıkları çalışmalarla, yazdıkları kitaplarla ve verdikleri
özel demeçlerle bilinen uzmanlar ve araştırmacılar vardır. Eski
esirler de bu konudaki ana kaynaklardandır; hatta aralarından
bazıları esirler meselesinde uzman olarak kabul edilmektedir. - En son gelişmelerden, olay ve faaliyetlerden, Filistinli esirlerin
haklarını savunanların bireysel olduğu kadar kamusal çabalarından
da haberdar olunmalıdır. Bu grubun içerisine verilen destekleyici
ifadeler, haberler, dilekçeler ve bu hususta düzenlenmiş
kampanyalar kadar hem Filistin’in içinde hem de dışında bulunan
diğer tüm destekçiler dahildir.
Esirler Konusunda İsrail Haber Kaynaklarının Kullanımı
Bu el kitabı, İsrail şiddetinin ve savaşların boyunduruğu altında yaşayan Filistinlilerin hayatlarını yansıtan küresel medya söylem ve içeriğine yeni bir anlam ve bağlam açan birtakım medya politikası sunmaktadır. Bu politikaların şu şekilde sıralanması mümkündür:
- İsrail işgal güçleri kampanyaları üzerine periyodik raporlar
yayınlamakta ve evlere baskınlar düzenleyip, Filistinli şehir, köy,
kasaba ve mahallelerde tutuklamalar gerçekleştirmektedir.
Kendilerini ise medyaya yaşanan bu olaylar ve hemen her gün
gerçekleşen tutuklamalar hakkında bir bilgi kaynağı olarak
sunmaktadır. Ancak bu tür haberler isimler ve rakamlar açısından
doğrulanmalı ve diğer kaynaklarla da desteklenmelidir. Daha önce
de belirttiğimiz gibi, haber kaynaklarının çeşitliliği ve salt İsrail
medyasından alınan bilgilere dayanılmaması önemlidir. - Sadece işgal devleti İsrail’in Filistinli esirler hakkında yayınladıklarını
kullanmamak, haber metinlerini sorgusuz sualsiz kabullenmemek
ve doğrulama yapmadan, diğer İbrani kaynaklardan alakalı bilgileri
tercüme etmeden ve olayların İsrail’de kaleme alındığı gerçekliğini
ve kullanılan terminolojiyi incelemeden, bu haberleri ya da bu
haberlerin bir kısmını yayınlamamak gereklidir. Haber içerikli yayın
politikalarının, İsrail iddialarını yansıtan ifadeler ve tanımlamalardan
ari olması şarttır. - İsrail işgal yetkilileri ve medya kuruluşları belirli aralıklarla, esirlerle
yapılan sorguları ve bazı soruşturmalar ile ilgili iddiaları içeren
haber metinleri yayınlamaktadır. Bu tarz haberlerle ilgilenirken
bu haberlerin güvenilir olmadığı, içlerinde farkedilmeyen ve
yanlış yönlendirici kısımlar olabileceği gerçeğinin farkında olmak
gerekmektedir. Dolayısıyla bu tarz haberlerde bahsedilen bilgilerin
herhangi bir şekilde yeniden yayınlanması için kapsamlı bir
editoryal incelemeden geçmesi gereklidir. - İsrail haber kaynaklarından gelen metin ve görüşleri alıntılarken,
bazı terimlerin çeviri ve düzenleme yoluyla değiştirilmesi yerinde
olacaktır. Örneğin, “İsrail Savunma Güçleri” (IDF) yerine “İsrail
İşgal Güçleri” (IOF) kullanılmalıdır ya da bu ifade ve terimlerin
kullanımının normalleştirilmesini önlemek adına parantez içinde
açıklayıcı bilgi verilmesi gerekir. Yine de metinlerin genel anlamını
aktarmanız ve doğrudan alıntılardan kaçınmanız önerilir.
Esirlerle İlgili Haber Yapılırken Kullanılan Medya Söylem ve İfadelerinin İncelenmesi
- Filistinli esirler meselesiyle ilgili haberler, genelde İsrail işgal
devleti ve propaganda örgütleri tarafından çıkarılmış, rahatsız
edici ve yanlış yönlendirici ifade ve söylemler içermektedir.
Bunun yerine esirler meselesini destekleyen alternatif kelime ve
deyişler kullanılmalıdır. Örneğin, “terör eylemi”, “terör grupları”,
“güvenlik esiri” ve “resmi yönetim” gibi kullanımlar sırasıyla, “direniş
operasyonu”, “direniş grupları”, “esir” ve “işgal gücü” ya da “işgal
ordusu” olarak değiştirilmelidir. - Gazeteciler ve medya uzmanları, bir işgal gücü olan İsrail’e karşı
duyarlılığı normalleştiren ifade ve terimlerden de kaçınmalıdır.
“Savunma güçleri”, “polis güçleri”, “tutuklama” ve “esirler” gibi
ifadelerden ziyade “işgal güçleri”, “işgal polisi”, “adam kaçırma” veya
“alıkoyma” ve “savaş esirleri” gibi alternatif ifadeler kullanılmalıdır. - İsrail’in Filistin bölgeleri için ürettiği isimleri kullanmaktan kaçınmak
gerekir. Bu isimleri illa kullanmak gerekiyorsa, o zaman yanlarına bu
yerlerin orijinal isimleri de eklenmelidir. Örnek vermek gerekirse,
Yahudiye ve Samarya Bölgesi (Batı Şeria), Samarya (Batı Şeria’nın
kuzeyi), Güvenlik Duvarı (Ayrılık, Ayrım veya Apartheid Duvarı) bu
uygulamalar arasında zikredilebilir. - Medya kuruluşları, esirlerle ilgili haber yaparken, yanlı İsrail söylemi,
deyişi ve ifadeleri yerine uygun alternatifler bulmada ve bunların
kullanımını artırmada önemli bir rol oynayabilir. Bu alternatifler aynı
zamanda, “idari gözaltı” (mahkeme ya da suçlama yapılmaksızın
tutuklanma) örneğinde olduğu gibi, ilaveli ve açıklayıcı bilgiler
vermede de kullanılabilir.
Esirlere Yönelik Görsel İçerik Üretimi ve Medya Politikaları
- Görsel materyallerin azlığı, medyada esirlerle ilgili haber
yapılırken karşılaşılan en büyük zorluklardan biridir. Bunun
sebebi ise çoğunlukla İsrail işgal yetkilileri tarafından dayatılan
ve esirlerin hapis koşullarının yayınlanmasına yönelik getirilen
haber yasağı ve hapislerdeki esirlerin fotoğraflanmasına ilişkin
ciddi kısıtlamalardır. Dolayısıyla görsel ögelerle ilgilenirken birkaç
noktanın dikkate alınması gerekmektedir. Bunlar; - Başta kısa film, belgesel ve çizgi roman olmak üzere esirleri
destekleyen görsel yapımların üretilmesi için profesyonel yardım
almak gerekmektedir. - Medya, esirlerin ve hapislerdeki açlık grevlerinin İsrail işgali
tarafından yayına verilen resim ve görüntülerin gerçekliğini
doğrulamaya özen göstermeli, kullanmadan önce sahte olup
olmadıklarından emin olmalı ve dahası bu görsellerin içeriğine
bağlı kalmamalıdır. Dijital doğrulama standartlarına göre, sosyal
medya sayfalarında yayınlanan resim ve videoların güvenilirliğine
dikkat etmek de çok önemlidir. - Medya, İsrail hapishanelerindeki Filistinli esirlerin, esaret
altındaki zor koşullarından hak ihlallerine uzanan mücadeleleri
ve durumlarını doğru bir şekilde yansıtan resim ve görüntüleri
dikkatli bir şekilde seçmelidir. Görüntülerin doğru olup olmadığı
konusunda eski esirlere danışılarak, üzerlerine açıklayıcı notlar ve
bilgiler eklenebilir. - Esirlerle ilgili görsel ögelerin azlığı sorununu aşmak için İsrail
hapishanelerindeki hapis koşullarını vurgulamak, bunun için
de yaratıcı sanat dallarından faydalanmak gerekmektedir. Aynı
şekilde birçok Filistinli esir hakları kuruluşları kütüphanelerinde
bulunabilecek resim ve içeriklerden faydalanılması mümkündür. - Bilgiyi görselleştiren veri grafikleri, gerçekleri kolay ve net bir şekilde
sunabilmek için önemli araçlardır. Filistinli esirler meselesi üzerine
yapılmış belgesel ve istatistiksel veriler de aynı şekilde önemlidir.
Veriler ve grafikler kullanılırken, meselenin insani ve duygusal
yönüne odaklanılmalı ve bir denge çerçevesinde ele alınmalıdır.
Esirleri istatistiksel verilere indirgemekten kaçınmak için habere
şahsi hikayeler, sembolik boyutlar, yüzler, isimler ve resimli içerikler
eklenmelidir.
Aktif Olarak Esirleri Destekleyen Kampanyaların Başlatılması ve Bunların Haberlere Yansıması
- İlgili gazeteciler ve medya kuruluşları, Filistinli esirler meselesini
savunan medya kampanyalarına dikkat etmeli ve bu olayları
haber yapmaya odaklanmalıdır. Bu amaca ulaşmak için faydalı
olabilecek bazı hususlar şu şekildedir: - Esirler meselesinde Filistinli medya kuruluşlarıyla ve konuyla
ilgilenen kişilerle bilgi ve malzeme alışverişi yapılmalı ve
profesyonel ve çözüm odaklı bir işbirliği içinde olunmalıdır. - Bu mesele üzerine özellikle de ilgili gelişme ve dönemler sırasında,
farklı uydu kanalları vasıtasıyla canlı TV yayınları yapmak için belli
gün ve saatler belirlenmelidir. Yapımcılar, ilgili taraflar ve medya
kuruluşları arasında konuyla ilgili bilgi ve malzeme alışverişinde
bulunulmalıdır. - Sosyal medya hashtagleri, esir yanlısı etkinlikler, dönemler ve
kampanyalar ilgili medya kuruluşları aracılığıyla TV ekranlarında
gösterilmelidir. - Medya kuruluşlarının esirleri desteklemek adına gönüllü bir katkısı
olmalı ve TV ya da web sitelerinde reklamlar yayınlamak için alan
açılmalıdır. - Gazeteciler ve aktif medya isimleri, sosyal medya vasıtasıyla
esir yanlısı kampanya ve etkinliklere katılım göstermeli ve ilgili
programların tekrarı sağlanmalıdır. - Esirler meselesine destek için medya destek hizmetleri, Filistinli
taraflar, sivil toplum kuruluşları ve çeşitli medya kuruluşları arasında
çoklu ortaklıklar kurulmaya çalışılmalıdır. - Eski esirlerin ve hak savunucularının esirler meselesinde destek
olacak bir rol oynayabilmeleri kendilerini medyada temsil
edebilmeleri ve eğitim alabilmeleri için imkan sağlanmalıdır. - Esirler meselesi alanında gazeteciler ve medya uzmanları için özel
eğitim teşvik edilmelidir. İlgili taraflara eğitim faaliyetleri ve atölye
çalışmaları düzenlenmelidir.